COLUMN: Ketikoti en Tula

In dit artikel:

Op 1 juli wordt Ketikoti gevierd, de dag van de emancipatie van de tot slaafgemaakten in Suriname en Caribisch Nederland. Hoewel de slavernij officieel in 1863 werd afgeschaft, moesten vrijgemaakten nog tien jaar dwangarbeid verrichten voor hun voormalige eigenaren. Op het Franse deel van Sint Maarten waren slaafgemaakten al sinds 1848 vrij, wat zorgde voor oversteek naar vrijheid zodra ook daar de slavernij werd afgeschaft. Een schrijnend punt is dat slavenhouders financiële compensatie kregen, terwijl de tot slaafgemaakten zonder middelen werden achtergelaten. Ondanks de geschatte 300.000 tot 350.000 naar Suriname verscheepte slaven, bleef het aantal mensen bij afschaffing laag door hoge sterfte en weinig geboorten. Velen ontvluchtten als marrons in de jungle of naar nabijgelegen gebieden zoals Venezuela.

Het grondbezit tijdens de slavernij was geconcentreerd bij een kleine groep eigenaren, en het is aannemelijk dat hun nazaten nog steeds veel land bezitten, terwijl een groot deel van de stranden inmiddels in buitenlandse handen is, wat de lokale bevolking uitsluit. Ketikoti is oorspronkelijk een Surinaams feest dat dankbaarheid uitdrukt richting koning Willem I, die formeel de emancipatie ondertekende. Op Curaçao wordt op 17 augustus Dia di Tula gevierd, ter nagedachtenis aan de nationale held die een slavenopstand leidde en daarvoor gruwelijk werd gestraft. Veel Surinamers voelen zich niet geïnspireerd door dankbaarheid voor emancipatiedagen, maar wensen ook heldendagen voor slavenstrijders, als voorbeeld van moed en strijdlust. Deze reflectie onderstreept de complexe gevoelens rondom slavernij, vrijheid en nationale identiteit in het Caribisch gebied.