'Genoeg is genoeg - wij eisen bescherming'
In dit artikel:
Dag 1 van de Klimaatzaak Bonaire vond plaats gisteren in de rechtbank in Den Haag; vandaag is de tweede zittingsdag. Acht inwoners van Bonaire en milieuorganisatie Greenpeace Nederland voeren een zaak tegen de Nederlandse Staat omdat die volgens hen de mensenrechten schendt door te weinig te doen tegen de gevolgen van klimaatverandering en onvoldoende bescherming te bieden aan het eiland.
De Bonairianen mochten niet formeel als eisers optreden, maar kregen wel de kans een gezamenlijk statement voor te lezen. Zij schetsen daarin een eiland dat al in volle mate door klimaatverandering wordt getroffen: langere en hevigere hitteperiodes, meer droogte gevolgd door extreme regenval, en stijgende zeeën die kusten, lagunes en historische plekken bedreigen. Een onderzoek van de Vrije Universiteit Amsterdam waarschuwt dat het zuiden van Bonaire tegen het einde van deze eeuw permanent onder water kan komen te staan. De bewoners noemen gezondheidsklachten (benauwdheid, hoofdpijn, hoge bloeddruk, huidkanker), stijgende energiekosten door veelvuldig gebruik van airconditioning, en verlies van landbouw- en visgronden waardoor tradities en oogstfeesten in gevaar raken.
Het statement verbindt de actuele klimaatproblematiek aan historische en politieke context: veel eilandbewoners zijn nakomelingen van tot slaaf gemaakten en inheemse volkeren, en tastbare sporen van dat verleden (zoals slavenhutjes aan de zuidkust) dreigen te verdwijnen. De eisers leggen de verantwoordelijkheid deels bij Nederland: als deel van het Koninkrijk heeft Nederland zowel een historische band als de middelen en kennis (bijvoorbeeld op het gebied van watermanagement en deltatechniek) om de Caribische delen van het land te beschermen. Zij vinden het onaanvaardbaar dat in Europees Nederland uitgebreide beschermingsplannen bestaan, terwijl Bonaire volgens hen nauwelijks concrete investeringen of plannen heeft om ziekenhuizen, scholen en dorpen tegen overstromingen en hitte te behoeden.
De eisers benadrukken dat ze geen liefdadigheid willen maar gerechtigheid: gelijke rechten en bescherming zoals in artikel 1 van de Nederlandse Grondwet. Greenpeace zei dat de organisatie trots is naast de Bonairianen te staan, maar tegelijk verbaasd over hoe weinig de Staat de gevaren voor Bonaire zou erkennen.
In de rechtbank draait de zaak om de plicht van de Staat om haar burgers, ook die in Caribisch Nederland, te beschermen tegen klimaatrisico’s en om ambitieuzer klimaatbeleid te voeren. De Bonairianen vragen zowel emissiereducties als concrete lokale maatregelen — zoals betere afwatering, kustbescherming en investeringen die hitte en zeespiegelstijging tegengaan — zodat hun leefbaarheid, cultuur en toekomst veilig blijven. Hun slotwoorden vatten het samen in Papiaments: “Nos ta Boneiriano… Nos no ta pidi karidat. Nos ta eksigí hustisia.” (Wij zijn Bonairianen… Wij vragen geen liefdadigheid. Wij eisen gerechtigheid.)